Jak
wynika z prezentowanych w poprzednim poście materiałów uznanie
roku 1917-go, jako daty utworzenia biblioteki MWRiOP wydaje się
bezsporne, tymczasem ... internetowe źródła informacji podają rok
1921, a nawet 1922. Spróbowaliśmy dociec dlaczego.
I tak: w Wikipedii (to nasze
podstawowe - podręczne źródło wiedzy) w haśle „Biblioteki pedagogiczne” na interesujący nas temat czytamy: „(...)
Biblioteka Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
w Warszawie powstała w 1921 r. Książki kupowane dla urzędników
Departamentu Oświecenia i Ministerstwo WRiOP dały początek
księgozbiorowi tej biblioteki. Działalność jej regulował statut
i regulamin. Biblioteką zarządzał kierownik, który miał do
pomocy od 1 do 3 osób. Od 1937 (zgodnie z porozumieniem pomiędzy
biblioteką a warszawskim kuratorium) Biblioteka Ministerstwa WRiOP
pełniła funkcję centralnej biblioteki pedagogicznej. W roku
szkolnym 1936/37 zbiory biblioteki liczyły 22.535 wol. (...)”.
Brak
odsyłacza uniemożliwia jednoznaczne określenie źródła
informacji. Autorzy hasła na końcu zamieścili bibliografię, w
której m. in. odnajdujemy dostępną w internecie pracę Elżbiety
Mikulskiej-Piotrowskiej pt.: Biblioteki
pedagogiczne Kuratoriów Okręgów Szkolnych w Polsce w okresie
międzywojennym.
Pracę, która dzięki publikacji w wersji internetowej odbiła się
(w naszym odczuciu) głębokim echem w środowisku i wzbudziła
interesującą dyskusję naukowo merytoryczną, której ślady
odnaleźć można na łamach Elektronicznej Biblioteki Pedagogicznej SBP. W omawianej pracy, na stronie 23 w rozdziale III w podrozdziale
1. Powołanie biblioteki, czytamy: „Ministerstwo
WRiOP powołało w 1921 r. Komisję Pedagogiczną, instytucję mającą
na celu „rozwijanie twórczości naukowej w dziedzinie pedagogiki”.
Prawdopodobnie, gdyż artykuł podający tę wiadomość nie wyjaśnia
dokładnie, zainicjowała ona założenie biblioteki pedagogicznej,
rozumiejąc potrzebę istnienia tego typu placówki. Biblioteka
Ministerstwa rozpoczęła swoją działalność w 1922 r., opierając
się początkowo na książkach zakupywanych do prac organizacyjnych
i programowych prowadzonych przez urzędników Departamentu
Oświecenia, a następnie Ministerstwa.
Placówka
posiadała zarówno statut jak i regulamin, które czyniły z niej
warsztat pracy naukowej „poddany wpływom Komisji Pedagogicznej”,
jednakże żadne ze źródeł nie zawiera tych dokumentów”.
Fragment
ten tak skomentowała Jolanta Dzieniakowska (wówczas dr IBiD AŚ w
Kielcach) w tekście zamieszczonym na łamach EBP SBP (zamieszczam
fragment, zachęcam do przeczytania całości tekstu, jak i innych):
„(…) Tymczasem Biblioteka MWRiOP powstała w 1917 r., w 1922 otrzymała
nowy statut i regulamin, kolejny w 1929. Został on uzupełniony w
następnym roku. Znane są daty przenosin placówki do nowych
pomieszczeń, nazwiska personelu bibliotecznego, istnieją też -
choć nie z całego dwudziestolecia - wykazy zakupionych i
skatalogowanych książek oraz czasopism prenumerowanych przez
Bibliotekę w poszczególnych latach (...)”.
Prezentujemy
Państwu te uwagi, ponieważ jesteśmy całkowicie zaskoczeni
zignorowaniem ich przez autorów hasła do Wikipedii (!). Ze
względu na prezentowane rozbieżności spróbujemy ustalić ich
przyczynę. Szczęśliwie Elżbieta Mikulska-Piotrowska posługuje
się w swojej pracy odsyłaczami i można samemu dotrzeć do źródła,
z którego zaczerpnęła tę wiedzę (wyciągnęła wnioski). Udało
się nam do niego dotrzeć, ale o tym w następnym poście.
Przepraszamy
za brak szybkiej odpowiedzi, ale pytanie umieszczone w komentarzu
trochę nas zaskoczyło. Przygotowując odpowiedź uświadomiliśmy
sobie, jak ważne jest uważne i krytyczne stosowanie cytatów,
przejmowanie cudzych myśli, poglądów i wszelkich informacji.
Niedociągnięcia w tej materii mogą doprowadzić do sporych
nieporozumień, jak to ma miejsce w naszym przypadku.
Z
posiadanych przez naszą Bibliotekę (Pedagogiczną Bibliotekę
Wojewódzką im. Komisji Edukacji Narodowej w Warszawie) drukowanych
źródeł wiedzy (książek i czasopism) wynika jasno, że biblioteka
w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
powstała w 1917 roku (Encyklopedia współczesnego
bibliotekarstwa polskiego, Wrocław, 1976, s. 67. Hasło:
biblioteki pedagogiczne).
Za
datę jej utworzenia przyjęliśmy dzień „przemianowania”
Departamentu WRiOP w Ministerstwo WRiOP, którego projekt organizacji
przygotowany dla Ministra Antoniego Ponikowskiego, z jego „poprawkami
własnoręcznemi (…) uwzględnionemi w niniejszym tekście”
znajdujemy w pracy pt.: „Dzieje Szkolnictwa w b. Królestwie
Kongresowem 1915-1918”, (Kraków, 1923, s. 256). W tym okresie w
Ministerstwie funkcjonował Sekretariat Generalny, a w jego ramach:
a) Kancelaria, b) Biblioteka. Autorami w/w publikacji są w
kolejności omawiania: Emilia Białkowska i Kazimierz Konarski, byli
pracownicy ministerstwa (pracowali w różnych latach, różnie się
nazywało), mający swobodny dostęp do oryginalnych źródeł i
informacji związanych z tematem urzędu i całej oświaty (więcej
informacji o autorach podamy w oddzielnych postach).
Za
wiarygodnością źródeł przemawiają też wydawcy: w pierwszym
wypadku Wydawnictwo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, w
drugim Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Ostateczne
potwierdzenie naszych ustaleń odnaleźliśmy w artykule
monograficznym autorstwa Jolanty Dzieniakowskiej, z Instytutu
Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa Akademii Świętokrzyskiej w
Kielcach, pt. „ Biblioteka Ministerstwa Wyznań Religijnych i
Oświecenia Publicznego (1917-1939)” opublikowanym w Rocznikach
Bibliotecznych z 2007 roku na stronach 145-167.
Jak wynika z
prezentowanych materiałów, o ile co do dnia i miesiąca można by
było jeszcze dyskutować, to uznanie roku 1917-go, jako daty
utworzenia biblioteki w MWRiOP wydaje się bezsporne, tymczasem ...
internetowe źródła informacji podają rok 1921, a nawet 1922.
Ale o
tym już w następnych postach.
